Słowo wstępne kuratorek Forum Przyszłości Kultury 2021 (Amel Many, Julii Strzemińskiej, Justyny Samolińskiej, Zuzanny Karcz i Janki Świerżewskiej) oraz wystąpienie Edwina Bendyka pt.: „Solidarność lub barbarzyństwo”

piątek, 26 marca, godz. 18.00

 

***

 

„Gdzie rodzi się solidarność 2.0? Nowa szkoła, nowe zasady partycypacji, nowe pokolenie”

piątek, 26 marca, godz. 18.30

➤ prowadzenie: Zuzanna Karcz

 

➤ uczestniczki i uczestnicy: 

Maja Urbanek – aktywistka związana z Nową Falą Aktywizmu, uczennica krakowskiego liceum, członkini zespołu ds. edukacji w Radzie Konsultacyjnej Ogólnopolskiego Strajku Kobiet, związana z projektami YRSLF Magazine i Green REV Institute.

Marta Zagożdżon – kieruje agencją ConTrust Communication, związana ze Stowarzyszeniem Women in Technology Poland, współtwórczyni pierwszego w Polsce badania dotyczącego Gender Gap, ekspertka programu Let’s Solve IT.

Paweł Lęcki – polonista, pedagog, pisze o absurdach polskiej szkoły.

Karolina Słowik – dziennikarka „Gazety Wyborczej” pisząca o edukacji.

 

Kiedy zapada wyrok Trybunału Konstytucyjnego, trwają zajęcia zdalne w szkołach i na uczelniach. Wielu komentatorów wskazywało, że protest w dobie pandemii jest niemożliwy. Nic bardziej mylnego. Nie minęło kilka dni protestów, kiedy programy publicystyczne zaczęły mówić o „przebudzeniu młodych”.

Porozmawiajmy o tym, co się zmieniło. Czy zaangażowanie młodych osób przychodzi sztormem czy teraz będzie tylko rosło? Czy w szkole jest miejsce na kształtowanie postaw solidarnościowych? Jaki wpływ na kształtowanie nowych ruchów społecznych mają osoby w czasie nauki? Czy Polska jest gotowa na solidarność 2.0?

 

***

 

„Ratuj planetę, nie pracuj tyle!
Ideologia nieustannego wzrostu wydajności pracy jako przyczyna katastrofy klimatycznej”.

sobota, 27 marca, godz. 15.00

➤ prowadzenie: Justyna Samolińska i Janka Świerżewska

 

➤ uczestniczki i uczestnicy:

Hubert Walczyński – absolwent ekonomii w Szkole Głównej Handlowej oraz filozofii nauk społecznych w London School of Economics. Interesuje się socjologią wiedzy ekonomicznej. Redaktor działu „Obywatel” w „Magazynie Kontakt”.

Maciej Szlinder – filozof, ekonomista, doktor nauk humanistycznych, polityk, prezes Polskiej Sieci Dochodu Podstawowego.

Weronika Parafianowicz – kulturoznawczyni związana z Instytutem Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego, działaczka OZZ Inicjatywa Pracownicza.

Jadwiga Klata – aktywistka klimatyczna związana z Extinction Rebellion.

 

Ziemia jest planetą skończonych zasobów. Kapitalizm tego nie przewiduje – to system oparty na nieustannym wzroście produkcji i konsumpcji. Rośnie też stale wydajność pracy, co nie odbija się ani na płacach, ani na czasie pracy. Czy możliwe jest zatrzymanie tego wzrostu, a nawet krok wstecz? Czy skracanie tygodnia pracy jest odpowiedzią? A może bezwarunkowy dochód podstawowy? Może po dyskredytacji neoliberalnych teorii wiodących nas od kryzysu do kryzysu przyszedł czas na ekonomię troski?

 

***

 

„Gdzie nie ma prawa, tam nie ma i przestępstwa.
Od autonomii seksualnej do świata bez represji”.

sobota, 27 marca, godz. 17.30

➤ prowadzenie: Amel Mana i Julia Strzemińska

 

➤ uczestniczki: 

Karolina Więckiewicz – aktywistka, Aborcyjny Dream Team.

Ola Ziemiańska – aktywistka związana z kolektywem antyrepresyjnym Szpila i Anarchistycznym Czarnym Krzyżem Warszawa.

Helena de Cleyre  aktywistka związana z Warszawską Federacją Anarchistyczną i Funduszem solidarnościowym im. Milo Mazurkiewicz.

Magdalena Bartnik – psychoterapeutka uzależnień, działa w Fundacji Polityki Społecznej PREKURSOR. Specjalistka z obszaru redukcji i profilaktyki szkód, współautorka badań naukowych, praktyczka.

Agata Dziuban – socjolożka, związana z Instytutem Socjologii UJ. Outreach workerka i tłumaczka. Zaangażowana w realizację projektów badawczych poświęconych sytuacji osób pracujących seksualnie w Polsce i w Europie.

 

Powtarzając gest Lucindy Cisler z 1969 roku, działaczki Aborcyjnego Dream Teamu i Rady Konsultacyjnej przy Ogólnopolskim Strajku Kobiet wyciągnęły białe kartki bez jednego znaku, mówiąc, że to „jedyne prawo aborcyjne jakiego potrzebujemy”. W tym geście ujawnia się nowa stawka, która dotyczy nie tylko aborcji, ale także różnych innych sfer naszego życia i doświadczeń – od pracy seksualnej po używanie narkotyków.

Coraz więcej ruchów szuka dróg exodusu poza prawo, zamiast się w nim urządzać. Zarazem, różnica pomiędzy legalizacją a dekryminalizacją nie dotyczy wyłącznie taktyki politycznej, ale całej wizji świata – tak jak go widzimy dzisiaj i tak jak chcemy go widzieć w przyszłości. Czy możemy szukać sprawiedliwości nie w lepszym, dokładniejszym, nowocześniejszym prawie, ale właśnie poza nim lub wbrew niemu? Czy tradycyjny model rozpięty między kryminalizacją a legalizacją społecznych zjawisk nie stanowi aby groźnego przeżytku, w którym nie sposób realizować społecznych wolności?

 

***

 

„Przed katastrofą klimatyczną – opowieść nowego świata”

niedziela, 28 marca, godz. 15.00

➤ prowadzenie: Janka Świerżewska

 

➤ uczestniczki i uczestnicy:

Marek Beylin – z wykształcenia historyk sztuki, pisarz, dziennikarz i publicysta związany z „Gazetą Wyborczą” i „Krytyką Polityczną”. Pisze o polityce, problemach społecznych, demokracji i kulturze.

Aleksandra Jach – kuratorka, edukatorka, historyczka sztuki. Autorka wystaw, publikacji, konferencji, projektów badawczych oraz festiwali. Przez wiele lat związana z Muzeum Sztuki w Łodzi. Członkini kolektywu Kultura dla Klimatu.

Filip Springer – reporter i fotograf. Autor książek poświęconych przestrzeni i architekturze. Współpracuje z Instytutem Reportażu, przy którym założył wraz z Julią Fiedorczuk pierwszą w Polsce Szkołę Ekopoetyki.

Anna Zachorowska-Mazurkiewicz – ekonomistka, doktor habilitowana nauk społecznych w dziedzinie nauk ekonomicznych, profesor Instytutu Ekonomii i Zarządzania Uniwersytetu Jagiellońskiego. Członkini Think Tanku Feministycznego, zajmuje się ekonomią instytucjonalną i feministyczną.

 

Największe wyzwanie, przed którym stoimy to zmiana świadomości ludzi, a nie ratowanie planety. Planeta nie potrzebuje ratunku. My – tak.
(Xiuhtezcatl Martinez)

Przyszedł czas na nową narrację, na naszą opowieść o świecie.

Obecne myślenie o katastrofie klimatycznej skupia się na roku 2030 i 2050, jako punktach granicznych, mówimy o tym jak zapobiec katastrofie, ale nie o tym jak zbudować na nowo świat.

Potrzebujemy, aby ta historia była intersekcjonalna. Ukuty przez Kimberle Crenshaw termin „intersekcjonalność” uznaje doświadczenia tych, którzy są marginalizowani w różnych częściach swojej tożsamości.

Przed nami więc konieczność odpowiedzi na pytania: jak za pomocą teorii i storytellingu tworzyć narracje o utopijnym świecie (intersekcjonalnym, postwrostowym, anarchistyczno-klimatycznym)? co wydarzy się po 2050 roku? Czy jest nadzieja na wybranie innej drogi? Jakie możliwości mamy do dyspozycji? I w końcu – a może przede wszystkim – jak za pomocą utopijnego myślenia tworzyć realne wizje działań?

 

***

 

„Dlaczego policjant zarabia więcej niż nauczycielka?
Aparat represji zamiast ekonomii troski”.

niedziela, 28 marca, godz. 17.30

➤ prowadzenie: Amel Mana i Justyna Samolińska

 

➤ uczestniczki i uczestnicy:

Katarzyna Rakowska – aktywistka, doktorantka w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, działaczka OZZ Inicjatywa Pracownicza. Prowadzi badania na temat ograniczenia prawa do strajku oraz protestów i strajków w sektorze opieki.

Tomasz Szczepański – działacz społeczny, streetworker, pedagog ulicy związany z Grupą Pedagogiki i Animacji Społecznej Praga-Północ (GPAS Praga).

Przemysław Wielgosz – dziennikarz i publicysta, redaktor naczelny polskiego wydania miesięcznika „Le Monde Diplomatique”. Publikował m.in. w: „Wiadomościach Kulturalnych”, „Trybunie”, „Przekroju”, „Przeglądzie”, „Krytyce Politycznej”, „Rzeczpospolitej”, „Freitagu” i „Guardianie”. Jest autorem kilku książek.

Joanna Wowrzeczka – malarka i socjolożka sztuki, wykładowczyni w Instytucie Sztuki Uniwersytetu Śląskiego, działaczka społeczna, koordynatorka świetlicy „Krytyki Politycznej” w Cieszynie. Radna miasta Cieszyna.

 

Latem tego roku jednym z głównych haseł potężnej fali protestów antyrasistowskich w USA było „defund the police” – wezwanie do obcięcia policyjnego budżetu. Podobne postulaty zaczęły wybrzmiewać w Polsce, po tym jak eskalowała przemoc policyjna wobec protestujących przeciwko zaostrzeniu prawa antyaborcyjnego przez TK.

Tymczasem nowelizacja budżetu w związku z pandemią koronawirusa zakłada duży wzrost środków na policję – niestety nie na edukację, pomoc socjalną czy opiekę. Czy postulaty ruchu Black Lives Matter można odnieść do sytuacji w Polsce? Czy polska policja faktycznie „pomaga i chroni”, a jeśli tak – komu pomaga, kogo chroni, a kto się jej boi? Jakie są realne skutki polityk, które zamiast na troskę i opiekę stawiają na nadzór i represje? Jak oddziałują one na różne grupy społeczne?

 

***

 

Wystąpienie przedstawicielek Zespołu ds. Kultury Rady Konsultacyjnej przy Ogólnopolskim Strajku Kobiet.

niedziela, 28 marca, godz. 19.15.

 

Rada Konsultacyjna przy Ogólnopolskim Strajku Kobiet jest przestrzenią szukania rozwiązań do zgłaszanych na protestach postulatów i żądań. Ma charakter ekspercko-aktywistyczny. To zespół złożony z osób, które mają wiedzę, doświadczenie i energię.

W skład Rady wchodzi ponad 500 osób. Rolą Rady jest zbieranie głosów protestu, ich analiza i definicja stojących za nimi problemów, a następnie wypracowanie rozwiązań. Propozycje Rady odpowiadają na hasła z transparentów, propozycje przesyłane mailowo i komentarze w mediach społecznościowych oraz uwzględniają rozwiązania wypracowane przez organizacje pozarządowe. 

Rada Konsultacyjna działa w 14 obszarach: Prawa kobiet, Prawa LGBT+, Prawa osób z Niepełnosprawnościami, Praworządność, Zdrowie, Ochrona zdrowia psychicznego, Świeckie państwo, No pasarán (walka z faszyzacją), Edukacja, Praca, Kultura, Media, Klimat i Prawa zwierząt.

Celem prac Rady jest odpowiedź na pytanie, po co ludzie protestują, co można zrobić i jak to zrobić. Celem długofalowym jest zmiana systemu w kierunku oddolnego tworzenia polityki, gdzie społeczeństwo współrządzi państwem. Produktem prac Rady będzie spis rzeczy do zrobienia, których protestujący domagają się od rządzących i opozycji, i z których będą ich rozliczać. Bo rządy mają działać w służbie ludziom.

Rada jest apartyjna. Rada jest obywatelska.

Zespół ds. Kultury działa od początku 2021 roku. Tworzą go osoby, które w otwartym naborze wyraziły chęć współpracy i możliwość zaangażowania swojego czasu na rzecz opracowania postulatów zgłoszonych do OSK.

Obecnie Zespół ds. Kultury tworzą:
– Michał Borowik
– Izabela Duchnowska
– Katarzyna Górna
– Katarzyna Hołda
– Monika Kamieńska
– Karolina Kapralska
– Urszula Kijak
– Lucyna Kowalska
– Nel Lato
– Justyna Łagowska
– Ewa Majewska
– Agnieszka Małgowska
– Karolina Micuła
– Małgorzata Mostek
– Klaudia Pasternak 
– Julia Claver Pater
– Monika Rak
– Grażyna Szczepanek
– Magdalena Schejbal
– Dominik Strycharski 

 

***

 

„Tak było zawsze. Polski teatr wobec przemocy” – dyskusja online

➤ piątek, 16 kwietnia, godz. 18.30 

prowadzenie: Iga Dzieciuchowicz – teatrolożka, pisarka, reportażystka i feministka. Publikuje m.in. w „Dużym Formacie”, „Tygodniku Powszechnym”, portalu Onet.pl. i „Codzienniku Feministycznym”. Niedługo ukaże się jej książka „Teatr. Rodzina patologiczna”.

 

➤ uczestniczki i uczestnicy:

Ula Kijak – reżyserka i aktywistka. Prowadzi działania społeczne, projekty edukacyjne i artystyczne projekty partycypacyjne. W 2016 roku obroniła doktorat dotyczący niehierarchicznych metod reżyserowania. Wykłada w Studiu Aktorskim STA w Poznaniu, działa w Strajku Kobiet Poznań i Objazdowym Uniwersytecie Powszechnym im. Ireny Krzywickiej.

Monika Jarosińska – absolwentka Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie, filii w Bytomiu. Bohaterka reportażu Igi Dzieciuchowicz ujawniającego nadużycia reżysera Pawła Passiniego w czasie prób do spektaklu dyplomowego.

Patrycja Babicka – autorka sztuk teatralnych, specjalistka ds. promocji. Jedna z pracownic, które zainicjowały oskarżenie dyrektora Teatru Bagatela Henryka Jacka Schoena o molestowanie i mobbing.

Bartosz Szydłowski – reżyser teatralny. Założyciel i dyrektor artystyczny krakowskiego Teatru Łaźnia Nowa, kurator artystyczny Teatru im. Słowackiego w Krakowie, dyrektor artystyczny Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Boska Komedia. Realizator wielu projektów artystycznych i kulturalnych.

Monika Klonowska – psycholożka, trenerka i konsultantka. Realizuje autorskie programy szkoleniowe dla kadry zarządzającej i pracowników oraz programy przeciwdziałania zjawiskom mobbingu i dyskryminacji. Jest współautorką projektu „Antymobbing i Antydyskryminacja”, poświęconego wdrażaniu etyki w biznesie i dobrych praktyk w zarządzaniu.

 

W październiku 2019 roku dziewięć pracownic krakowskiego Teatru Bagatela oskarżyło dyrektora Henryka Jacka Schoena o molestowanie i mobbing. Rok później światło dzienne ujrzały przemocowe praktyki, których miał dopuszczać się latami Włodzimierz Staniewski – dyrektor legendarnego Ośrodka Praktyk Teatralnych „Gardzienice”. Po kilku miesiącach głos zabrały studentki uczestniczące w próbach do spektaklu dyplomowego w reżyserii Pawła Passiniego, a w marcu 2021 r. bezkompromisowy wpis Anny Paligi ujawnił skalę nadużyć, jakich wobec studentek i studentów mieli dopuszczać się wykładowcy Szkoły Filmowej w Łodzi.

Od tego czasu niemal codziennie ukazują się kolejne wyznania osób, które w trakcie nauki w szkołach teatralnych lub w pracy w teatrze doświadczyły przemocy, mobbingu lub molestowania ze strony wykładowczyń i wykładowców oraz reżyserek i reżyserów. Te historie – opowiadane dotąd pokątnie – odsłaniają brudne kulisy polskiego teatru. Jako środowisko stoimy przed bezprecedensową zmianą systemową, a od tego jak ją przeprowadzimy zależeć będzie przyszłość instytucjonalnej kultury w Polsce. Nie można dłużej ukrywać systemowych i głęboko zakorzenionych w naszym środowisku problemów, dlatego zwieńczeniem tegorocznego Forum Przyszłości Kultury będzie spotkanie poświęcone przemocy w teatrze.